De meest oplettende bezoeker ontdekt al gauw dat San Francisco meer is dan een klein doolhof van steegjes in de stad Telde. Deze wijk onthult stukje bij beetje haar geschiedenis aan de wandelaar die haar verkent. Tekens uit het verleden verschijnen onderweg, als fluisteringen van haar geschiedenis. Een van de meest pittoreske en best bewaarde plekjes van het oosten van Gran Canaria.

Langs een cirkelvormige route staan vele kruisen, “monteras” en symbolische straatnamen, die samen de oorsprong van San Francisco oproepen. Een ambachtswijk, oude joodse wijk, bewoond door degenen die werkten voor de burgerij van de nabije historische wijk San Juan, waar de christenen zich vestigden.

De enige oorspronkelijke toegang tot de wijk San Francisco bevindt zich in de Calle Carlos E. Navarro. Van daaruit leidt het pad de bezoeker door tijdloze straatjes die hun naam dragen dankzij de dichter Julián Torón. Hedendaagse en oude details begeleiden de bezoeker naar een ontmoetingspunt waar verleden en heden samenkomen.

Langs de route vinden we talrijke kruisen van de Kruisweg, ter ere van de franciscanen die zich hier in 1610 vestigden. Ze staan allemaal nog op hun oorspronkelijke plaats. Een mooi voorbeeld van behoud, restauratie en eerbied voor het verleden. Geen twee kruisen zijn hetzelfde, elk vertelt zijn eigen verhaal.

Even verderop ligt het huis van Julián Torón, een belangrijk figuur van de Teldense cultuur en lid van de Lyrische School van Telde. Daarnaast bevindt zich een indrukwekkende Indische laurierboom van meer dan 70 jaar oud, precies op de plek waar vijf hoofdstraten van deze geplaveide wijk samenkomen.

Langs de route stuiten we op enkele van de vijf “monteras” die nog bewaard zijn gebleven. Drie traptreden op een kleine verhoging die uitsteken aan de voet van de gevels en die vandaag misschien nutteloos lijken, maar die ooit bedoeld waren om ruiters op hun paard te helpen.

Op het Plaza de los Romeros ontvouwt zich een panoramische beeld. Een open ruimte waar we een breder panoramisch uitzicht over onze locatie kunnen bereiken. Want als je vanaf het uitzichtpunt kijkt, zie je de vindplaatsen van Tara en Cendro aan je linkerhand en de Brug van de Zeven Ogen aan je rechterhand, die het Telde ravijn oversteekt. Deze brug werd in 1868 gebouwd door Juan de León y Castillo, een beroemde architect in de geschiedenis van Gran Canaria.

Samen met Gáldar, was het een belangrijk centrum van de prehistorie van het eiland. De stad ligt dicht bij de hoofdstad, aan de oostzijde van het eiland, en is tegenwoordig de tweede grootste gemeente qua bevolking en een belangrijk stedelijk en industrieel centrum binnen de Canarische Eilanden.

Wat haar etnografische waarde betreft, zijn er meer dan honderd archeologische vindplaatsen, getuigen van haar prehispaanse verleden, waardoor Telde een van de rijkste historische erfgoederen van het eiland bezit. Daarbij komen talloze religieuze altaarstukken en een brede verzameling koloniale huizen met prachtige balkons, die samen smalle geplaveide straatjes vormen.

In de naburige gemeente Telde ligt de archeologische vindplaats van Cuatro Puertas. Een geheel van kunstmatige grotten en andere prehispaanse elementen die ons rechtstreeks terugvoeren naar de wereld van de inheemse bevolking die hier ooit leefde. De vindplaats bevindt zich op de Montaña Bermeja, een heuvel waarvan de naam afkomstig is van het Portugese vermelho, dat verwijst naar de roodachtige tint van de grond.

Het bestaat uit verschillende groepen grotten, uitgehouwen door de oude eilandbewoners met stenen werktuigen. Deze grotten bevinden zich in gebieden die bekend staan als Cueva de Cuatro Puertas, Almogarén, Los Papeles, Los Pilares, La Audiencia 1 en La Cantera de Molinos. De meeste kunnen worden bezocht en uitgerust met informatieve panelen die de bezoeker helpen het erfgoed beter te begrijpen.

De meest opvallende is de grot met vier deuren, gelegen aan de noordzijde van de helling, die het complex zijn naam heeft gegeven.